Ο εγκέφαλος ενός παιδιού δεν είναι ένας μικροσκοπικός εγκέφαλος ενηλίκων. Είναι ένας εγκέφαλος που γεννήθηκε υπό κατασκευή και συνδέεται μόνος του με τον κόσμο. Ο βασική «δουλειά» που εναπόκειται στους γονείς είναι να δημιουργήσουν έναν κόσμο - τόσο φυσικό όσο και κοινωνικό - που θα είναι πλούσιος με οδηγίες «καλωδίωσης». Με βάση χρόνια ερευνών στη νευροεπιστήμη και την ψυχολογία, εδώ είναι επτά βήματα γονικής μέριμνας που θα βοηθήσουν το παιδί σας να δημιουργήσει έναν εγκέφαλο που θα γίνει ευέλικτος και επομένως ανθεκτικός.
1. Γίνε κηπουρός, όχι ξυλουργός.
Οι ξυλουργοί χαράζουν το ξύλο στο σχήμα που θέλουν. Από την άλλοι οι κηπουροί βοηθούν τα πράγματα να αναπτυχθούν μόνα τους, καλλιεργώντας ένα γόνιμο τοπίο. Αντίστοιχα λοιπόν οι γονείς έχουν την επιλογή, είτε να σμιλεύσουν το παιδί τους σε κάτι συγκεκριμένο, ας πούμε, βιολιστή συναυλίας. Όμως έχουν και την επιλογή, να παρέχουν ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει την υγιή ανάπτυξη προς όποια κατεύθυνση κινήσει και θελήσει το παιδί. Μπορεί να θέλετε το παιδί σας να παίξει βιολί σε κάποια συμφωνική ορχήστρα κάποια μέρα, οπότε αποφασίζεται να κάνει μαθήματα (η προσέγγιση του ξυλουργού) που όντως μπορεί να δημιουργήσει έναν βιρτουόζο, αλλά υπάρχει και ο κίνδυνος να δημιουργήσετε ένα παιδί που βλέπει τη μουσική ως μια δυσάρεστη αγγαρεία. Από την άλλη, η προσέγγιση του κηπουρού θα ήταν να προτείνετε μια ποικιλία μουσικών ευκαιριών στο σπίτι και να δείτε ποιες προκαλούν το ενδιαφέρον του παιδιού σας. Τους αρέσει να χτυπούν κατσαρόλες και τηγάνια; Ίσως το παιδί σας είναι ένας εκκολαπτόμενος ντράμερ της heavy metal μουσικής. Μόλις καταλάβετε τι είδος φυτού καλλιεργείτε, μπορείτε να «προσαρμόσετε το χώμα» για να ριζώσει και να ανθίσει.
2. Μιλήστε και διαβάστε στο
παιδί σας. Πολύ!
Η έρευνα δείχνει ότι, ακόμη και
όταν τα παιδιά είναι μόλις λίγων μηνών και δεν καταλαβαίνουν τις έννοιες των
λέξεων, ο εγκέφαλός τους εξακολουθεί να τα χρησιμοποιεί. Αυτό χτίζει ένα
νευρωνικό θεμέλιο για μετέπειτα μάθηση. Έτσι, όσο περισσότερες λέξεις ακούνε,
τόσο μεγαλύτερο θα είναι το αποτέλεσμα. Η εστίαση στις λέξεις που δηλώνουν τα
συναισθήματα (δηλ. Λυπημένος, χαρούμενος, απογοητευμένος) είναι ιδιαίτερα
επωφελής. Όσο περισσότερα γνωρίζουν, τόσο πιο ευέλικτα μπορούν να δράσουν. Είναι
μια καλή ευκαιρία να ανακαλύψετε μαζί με το παιδί σας τα συναισθήματα των άλλων
ανθρώπων. Μιλήστε για το τι προκαλεί συναισθήματα και πώς μπορεί να επηρεάσουν
κάποιον: «Βλέπεις εκείνο το αγόρι που κλαίει; Τι λες να του συνέβη; Τι λες να θέλει;»
αφού δώσουμε αρχικά την ευκαιρία να προσπαθήσει μόνο του να καταλάβει, μπορούμε
να του εξηγήσουμε «Μάλλον πονά επειδή
χτύπησε πέφτοντας από την κούνια. Είναι λυπημένος και πιθανώς θέλει μια αγκαλιά
από τους γονείς του».
Σκεφτείτε
τον εαυτό σας ως τον ξεναγό των παιδιών σας μέσα από τον μυστηριώδη κόσμο των
ανθρώπων και τις κινήσεις και τους ήχους τους.
3. Εξηγήστε πράγματα.
Μπορεί να είναι εξαντλητικό
όταν το παιδί σας ρωτά συνεχώς "Γιατί;" Αλλά όταν τους εξηγείς κάτι,
πήρες κάτι άγνωστο από τον κόσμο και το κάνεις οικείο. Αποφύγετε να απαντάτε σε
ερωτήσεις «γιατί» με το «Επειδή το είπα». Τα παιδιά που καταλαβαίνουν τους
λόγους να συμπεριφέρονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο μπορούν να ρυθμίσουν πιο
αποτελεσματικά τις πράξεις τους. Αν το μόνο που γνωρίζουν είναι: «Δεν πρέπει να
τρώω όλα τα μπισκότα επειδή μου το είπε μια εξουσία (η μαμά ή ο μπαμπάς) και θα
έχω πρόβλημα», αυτός ο συλλογισμός μπορεί να μην βοηθήσει όταν οι γονείς δεν
είναι παρόντες. Είναι καλύτερα να προσπαθήσουμε να καταλάβουν πως «Δεν πρέπει να φάω όλο το γλυκό γιατί θα πονέσει
το στομάχι μου, αλλά και ο αδερφός μου και η αδερφή μου θα απογοητευτούν αν
δουν πως το έφαγα όλο και δεν τους άφησα». Αυτός ο συλλογισμός τους βοηθά να
κατανοήσουν τις συνέπειες των πράξεών τους και ενισχύει την ενσυναίσθηση.
4. Περιγράψτε τη δραστηριότητα,
όχι το άτομο.
Όταν ο γιος σας χτυπάει την αδελφή
του στο κεφάλι, μην τον αποκαλείτε «κακό παιδί». Να είστε συγκεκριμένοι: «Σταμάτα
να χτυπάς την αδερφή σου. Την πονάει και την κάνει να νιώθει ενοχλημένη». Ο
ίδιος κανόνας ισχύει και για τον έπαινο: Μην τον αποκαλείτε «καλό παιδί». Αντ
'αυτού, σχολιάστε τις ενέργειές του: «έκανες μια καλή επιλογή που δεν ανταπέδωσες
το χτύπημα της αδελφής σου». Αυτό το είδος διατύπωσης θα βοηθήσει τον εγκέφαλό
του να δημιουργήσει πιο χρήσιμες έννοιες για τις πράξεις και τον εαυτό του. Μια
άλλη βοηθητική πρόταση είναι να εκμεταλλευτείτε τους χαρακτήρες των βιβλίων που
διαβάζετε και να περιγράψετε τις ενέργειες των χαρακτήρων τους. Όταν κάποιος
ήρωας αποτυγχάνει να πει την αλήθεια, μην πείτε: «Ο Σαμ είναι ψεύτης», που
αφορά το άτομο. Πείτε, "Ο Σαμ είπε ένα ψέμα", το οποίο αφορά τη
δραστηριότητα. Στη συνέχεια μπορείτε και να το συνεχίσετε με: «Γιατί νομίζετε
ότι ο Σαμ το έκανε αυτό; Πώς θα νιώσουν οι άλλοι άνθρωποι αν το μάθουν; Πρέπει
να συγχωρήσουν τον Σαμ; » Με την δημιουργία περιέργειας και όχι με τη
βεβαιότητα, διαμορφώνετε την ευελιξία που θα χρειαστούν σε πραγματικές
καταστάσεις. Δίνεται μια οπτική πως ο Σαμ δεν είναι εγγενώς ανέντιμος, αλλά
λέει ψέματα σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Πιθανότατα να συμπεριφερόταν πιο
ειλικρινά σε άλλες συνθήκες.
5. Βοηθήστε τα παιδιά σας να σας αντιγράψουν

Έχετε σκεφτεί πως ορισμένες εργασίες (δηλαδή, όπως ο καθαρισμός του σπιτιού ή η ασχολία με τον κήπο ή τα φυτά στη βεράντα, το στρώσιμο τους τραπεζιού για το μεσημεριανό φαγητό) μπορούν να γίνουν ένα ευχάριστο παιχνίδι για ένα παιδί; Τα παιδιά μαθαίνουν φυσικά, παρακολουθώντας, παίζοντας και κυρίως αντιγράφοντας ενήλικες. Είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος μάθησης και τους δίνει μια αίσθηση κυριαρχίας. Δώστε τους λοιπόν μια μικροσκοπική σκούπα ή φτυάρι κήπου ή ένα τραπεζομάντηλο και αφήστε την μίμηση να ξεκινήσει.
6. Εκθέστε τα παιδιά (με ασφάλεια) σε πολλούς ανθρώπους.Εκτός από τα άτομα που τα παιδιά σας συναναστρέφονται κανονικά - παππούδες, θείες και θείοι, φίλοι, άλλα παιδιά - προσπαθήστε να τα εκθέσετε σε όσο μεγαλύτερη ποικιλία μπορείτε, ειδικά όταν είναι βρέφη. Σύμφωνα με έρευνες, τα μωρά που αλληλεπιδρούν τακτικά με ομιλητές διαφορετικών γλωσσών μπορεί να διατηρήσουν την κρίσιμη καλωδίωση του εγκεφάλου που τους βοηθά να μάθουν άλλες γλώσσες στο μέλλον. Ομοίως, τα μωρά που βλέπουν πολλά διαφορετικά πρόσωπα ενδέχεται να συνδεθούν για να διακρίνουν καλύτερα και να θυμούνται μια μεγαλύτερη ποικιλία προσώπων στη μετέπειτα ζωή τους.
Αυτό μπορεί να είναι ταυτόχρονα και το πιο απλό αντιρατσιστικό βήμα που μπορείτε να κάνετε ως γονέας.7. Χειροκροτήστε την
αυτενέργεια.
Τα παιδιά λατρεύουν να
δοκιμάζουν πράγματα μόνα τους χωρίς τη βοήθειά σας, όπως να ντύνονται ή να ολοκληρώνουν
ένα παζλ. Αυτό είναι καλό. Θέλουμε ως γονείς να αναπτύξουν τις ικανότητές τους ώστε
να κάνουν μόνα τους τα πράγματα, χωρίς τη παρέμβασή μας. Εδώ καλό θα είναι οι
γονείς να είναι «ανοιχτοί», μιας που κάποιες ενέργειες που μπορεί να μοιάζουν
με κακή συμπεριφορά μπορεί να είναι προσπάθειες ενός παιδιού να κατανοήσει την
επίδρασή του στον κόσμο. Όταν ο δίχρονος άγγελός σου ρίχνει τα φρούτα στο
πάτωμα και περιμένει να τα πάρεις, δεν σε «χειραγωγεί». Πιθανότατα, μαθαίνει
κάτι για τη φυσική της βαρύτητας. Ή μπορεί να μαθαίνει το πώς πράξεις του
επηρεάζουν τον κόσμο γύρω του. Το να γνωρίζετε πότε να κάνετε παρέμβαση και
πότε να κάνετε πίσω μπορεί να είναι δύσκολο. Αλλά αν είστε πάντα παρόντες,
καθοδηγώντας το παιδί σας και φροντίζοντας για κάθε του ανάγκη, δεν μαθαίνει να
κάνει τα πράγματα μόνος του. Μερικές φορές, το να τα αφήνεις να αγωνίζονται
δημιουργεί ανθεκτικότητα και τα βοηθά να κατανοήσουν τις συνέπειες των πράξεών
τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου