Μπορούν να αλλάξουν οι άνθρωποι;

Μπορεί να έχουμε δίπλα μας έναν άνθρωπο που αρνείται να ανοίξει την καρδιά του ή που δεν μπορεί να σταματήσει να λέει ψέματα. Κάποιον που είναι πάντα θυμωμένος ή πάντα έτοιμος για καβγά. Κάποιον που πληγώνει τον εαυτό του, με πολλούς τρόπους, ίσως τζογάροντας ή πίνοντας. Έναν άνθρωπο βίαιο με συμπεριφορές που πληγώνουν. Έναν άνθρωπο που δυσκολεύεται να μένει πιστός στη σχέση. Είναι σχεδόν άμεση η αντίδρασή μας, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τέτοιες συμπεριφορές, να αναρωτηθούμε αν μπορεί η ανθρώπινη φύση να φτιαχτεί, αν είναι εύπλαστη. Αν ο άνθρωπος αλλάζει.

Το μόνο βέβαιο είναι, πως αν οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν, σίγουρα δεν μπορούν να το κάνουν εύκολα! Το έχουμε δει, το έχουμε βιώσει. Έχουμε προσπαθήσει άλλωστε πολλές φορές να θέσουμε στους άλλους αυτά που μας δυσκολεύουν και συνήθως συναντάμε ποικίλες αντιδράσεις. Κατηγορίες πως είμαστε σκληροί, πως δεν τους καταλαβαίνουμε. Μπορεί το βράδυ να παραδέχονται πως όντως υπάρχει αυτό το πρόβλημα αλλά το πρωί να λειτουργούν σαν να μην ειπώθηκε τίποτα. Ακόμη μπορεί να παραδέχονται την ύπαρξη του προβλήματος αλλά δεν καταλαβαίνουν το πως αυτό, δυσκολεύει τη σχέση τους με εμάς. Στη προσπάθειά μας να αντέξουμε όλα όσα μας ενοχλούν, θέτουμε ακόμη και στον ίδιο μας τον εαυτό την ερώτηση "μα είναι καλό να θες να αλλάξει ο άλλος;" δίνοντας σχεδόν άμεσα την απάντηση πως «όχι! αγάπα τον όπως είναι». 

Τι είναι αυτό όμως που κάνει την αλλαγή τόσο δύσκολη; Γιατί να μην είναι τόσο απλή αυτή η αλλαγή όσο η επισήμανση κάποιου να μας πει να βγάλουμε το μαρούλι που μας έχει κάτσει ανάμεσα στα δόντια;

Ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου μπορεί να έχει δομηθεί με τρόπο τέτοιο, ώστε να μην χρειάζεται να ξέρει ή να αισθάνεται κάποια πράγματα. Μπορεί ο θυμός, το ποτό, η εργασοθεραπεία να είναι πράγματα που κάνει για να ξεχαστεί. Ίσως η ύπαρξη πολλών συντρόφων στη ζωή του, να είναι ο φόβος του να δεθεί ολοκληρωτικά με έναν άνθρωπο. Ο άνθρωπος ο οποίος δυσκολεύεται στην αλλαγή δεν σημαίνει απόλυτα πως δεν έχει τη γνώση του τι τον δυσκολεύει, αλλά μπορεί να υπάρχει μια εσωτερική δέσμευση να μην κάνει αυτή την αλλαγή. Το ποιο πιθανό είναι πως υπάρχει κάτι το οποίο πονά αρκετά, αφορά το παρελθόν και είναι αδύνατον για αυτόν να το αντιμετωπίσει. Έτσι όταν συναντάμε έναν άνθρωπο που δύσκολα αλλάζει, μιλάμε για έναν βαθιά τραυματισμένο άνθρωπο.

Ήρθε όμως η στιγμή να έρθουμε εμείς αντιμέτωποι με ένα σημαντικό ερώτημα, γιατί είμαστε ακόμα μαζί με αυτόν τον άνθρωπο; Γιατί μένουμε; Γιατί επιμένουμε να προσπαθούμε να ανοίξουμε μια πόρτα που δεν θέλει να ανοίξει; Γιατί ελπίζουμε σε διαφορετικά αποτελέσματα; σε διαφορετικές συμπεριφορές; Ποιο μέρος της δικής μας ιστορίας αναπαραγάγεται σε ένα δράμα που ζούμε με συνεχώς εξαντλημένες ελπίδες; 

Και μιας που μιλάμε για αλλαγή, μήπως θα έπρεπε να περιμένουμε μια δική μας πρώτα αλλαγή στο να μην περιμένουμε διαρκώς οι άλλοι να αλλάξουν; Μήπως μπορούμε εμείς πρώτα να επιτρέψουμε να έχουμε στη ζωή μας ανθρώπους που μπορούν τώρα να καλύψουν τις ανάγκες μας; Μήπως θα ήταν καλύτερο να αφήσουμε τη βία έξω από τη ζωή μας;  Μήπως θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε καταρχάς τους εαυτούς μας προκειμένου εμείς να αλλάξουμε και να εξελιχτούμε; Μήπως μπορούμε να γίνουμε αυτοί που δεν αναρωτιούνται εάν και πότε οι άλλοι που έχουμε στη ζωή μας και μας δυσκολεύουν, μπορούν να αλλάξουν; Τελικά, αυτό το ερώτημα που πάντα θέτουμε με τόση αγωνία, αφορά τους άλλους ή εμάς;