Εργαστήρι Συμβουλευτικής Γονέων

 

Οι γονείς επικρίνονται αλλά οι γονείς δεν εκπαιδεύονται. Οι γονείς δεν γνωρίζουν πώς να καταφέρουν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους με όλα όσα θέλουν. Εδώ, σε αυτό το Εργαστήρι, θα προσπαθήσουμε να μάθουμε τις μεθόδους, τις δεξιότητες, αλλά και το πότε, το πώς και για ποιόν σκοπό θα χρησιμοποιούνται. Οι γονείς έτσι θα γίνουν οι ειδικοί στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που υπάρχουν στην σχέση με τα παιδιά τους. 

Περιγραφή

Οι συναντήσεις έχουν κυρίως βιωματικό χαρακτήρα, διεξάγονται σε ολιγάριθμες ομάδες και περιλαμβάνουν: σύντομη "θεωρία", παρουσίαση δεξιοτήτων, συζητήσεις πάνω σε πραγματικά καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γονείς, ασκήσεις και παιχνίδια ρόλων. 

Διάρκεια και Έναρξη ομάδων

Ο παρόν κύκλος αποτελείται από 12 εβδομαδιαίες, δίωρης διάρκειας, συναντήσεις, πρωινές ή απογευματινές

Παρασκευή 16:00 - 18:00

Σάββατο 10:00 - 12:00

Έναρξη: Οκτώβριος 2021

Λίγα Λόγια για το περιεχόμενο των Συναντήσεων

• Πώς να ακούμε ώστε να μας μιλούν τα παιδιά μας;
• Πώς να μιλάμε ώστε να ακουγόμαστε στα παιδιά μας;
• Συγκρούσεις γονέων - παιδιών
• Προτάσεις για την επίλυση των συγκρούσεων

Επικοινωνία

6944 845013     info@mariacharalampidou.gr

Εργαστήρι Συμβουλευτικής Γονέων

 

Μπορούν να αλλάξουν οι άνθρωποι;

Μπορεί να έχουμε δίπλα μας έναν άνθρωπο που αρνείται να ανοίξει την καρδιά του ή που δεν μπορεί να σταματήσει να λέει ψέματα. Κάποιον που είναι πάντα θυμωμένος ή πάντα έτοιμος για καβγά. Κάποιον που πληγώνει τον εαυτό του, με πολλούς τρόπους, ίσως τζογάροντας ή πίνοντας. Έναν άνθρωπο βίαιο με συμπεριφορές που πληγώνουν. Έναν άνθρωπο που δυσκολεύεται να μένει πιστός στη σχέση. Είναι σχεδόν άμεση η αντίδρασή μας, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τέτοιες συμπεριφορές, να αναρωτηθούμε αν μπορεί η ανθρώπινη φύση να φτιαχτεί, αν είναι εύπλαστη. Αν ο άνθρωπος αλλάζει.

Το μόνο βέβαιο είναι, πως αν οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν, σίγουρα δεν μπορούν να το κάνουν εύκολα! Το έχουμε δει, το έχουμε βιώσει. Έχουμε προσπαθήσει άλλωστε πολλές φορές να θέσουμε στους άλλους αυτά που μας δυσκολεύουν και συνήθως συναντάμε ποικίλες αντιδράσεις. Κατηγορίες πως είμαστε σκληροί, πως δεν τους καταλαβαίνουμε. Μπορεί το βράδυ να παραδέχονται πως όντως υπάρχει αυτό το πρόβλημα αλλά το πρωί να λειτουργούν σαν να μην ειπώθηκε τίποτα. Ακόμη μπορεί να παραδέχονται την ύπαρξη του προβλήματος αλλά δεν καταλαβαίνουν το πως αυτό, δυσκολεύει τη σχέση τους με εμάς. Στη προσπάθειά μας να αντέξουμε όλα όσα μας ενοχλούν, θέτουμε ακόμη και στον ίδιο μας τον εαυτό την ερώτηση "μα είναι καλό να θες να αλλάξει ο άλλος;" δίνοντας σχεδόν άμεσα την απάντηση πως «όχι! αγάπα τον όπως είναι». 

Τι είναι αυτό όμως που κάνει την αλλαγή τόσο δύσκολη; Γιατί να μην είναι τόσο απλή αυτή η αλλαγή όσο η επισήμανση κάποιου να μας πει να βγάλουμε το μαρούλι που μας έχει κάτσει ανάμεσα στα δόντια;

Ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου μπορεί να έχει δομηθεί με τρόπο τέτοιο, ώστε να μην χρειάζεται να ξέρει ή να αισθάνεται κάποια πράγματα. Μπορεί ο θυμός, το ποτό, η εργασοθεραπεία να είναι πράγματα που κάνει για να ξεχαστεί. Ίσως η ύπαρξη πολλών συντρόφων στη ζωή του, να είναι ο φόβος του να δεθεί ολοκληρωτικά με έναν άνθρωπο. Ο άνθρωπος ο οποίος δυσκολεύεται στην αλλαγή δεν σημαίνει απόλυτα πως δεν έχει τη γνώση του τι τον δυσκολεύει, αλλά μπορεί να υπάρχει μια εσωτερική δέσμευση να μην κάνει αυτή την αλλαγή. Το ποιο πιθανό είναι πως υπάρχει κάτι το οποίο πονά αρκετά, αφορά το παρελθόν και είναι αδύνατον για αυτόν να το αντιμετωπίσει. Έτσι όταν συναντάμε έναν άνθρωπο που δύσκολα αλλάζει, μιλάμε για έναν βαθιά τραυματισμένο άνθρωπο.

Ήρθε όμως η στιγμή να έρθουμε εμείς αντιμέτωποι με ένα σημαντικό ερώτημα, γιατί είμαστε ακόμα μαζί με αυτόν τον άνθρωπο; Γιατί μένουμε; Γιατί επιμένουμε να προσπαθούμε να ανοίξουμε μια πόρτα που δεν θέλει να ανοίξει; Γιατί ελπίζουμε σε διαφορετικά αποτελέσματα; σε διαφορετικές συμπεριφορές; Ποιο μέρος της δικής μας ιστορίας αναπαραγάγεται σε ένα δράμα που ζούμε με συνεχώς εξαντλημένες ελπίδες; 

Και μιας που μιλάμε για αλλαγή, μήπως θα έπρεπε να περιμένουμε μια δική μας πρώτα αλλαγή στο να μην περιμένουμε διαρκώς οι άλλοι να αλλάξουν; Μήπως μπορούμε εμείς πρώτα να επιτρέψουμε να έχουμε στη ζωή μας ανθρώπους που μπορούν τώρα να καλύψουν τις ανάγκες μας; Μήπως θα ήταν καλύτερο να αφήσουμε τη βία έξω από τη ζωή μας;  Μήπως θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε καταρχάς τους εαυτούς μας προκειμένου εμείς να αλλάξουμε και να εξελιχτούμε; Μήπως μπορούμε να γίνουμε αυτοί που δεν αναρωτιούνται εάν και πότε οι άλλοι που έχουμε στη ζωή μας και μας δυσκολεύουν, μπορούν να αλλάξουν; Τελικά, αυτό το ερώτημα που πάντα θέτουμε με τόση αγωνία, αφορά τους άλλους ή εμάς; 

Οι δυσκολίες της ζωής μας ως ευκαιρίες αλλαγής

 

Το πως αντιδράς ή αντιμετωπίζεις τους ανθρώπους που σε περιβάλλουν όσο και αν σου φαίνεται περίεργο, αναληθές, απίστευτο, είναι μια δική σου απόφαση. Όλα ξεκινούν από όσα νιώθεις μέσα σου για εσένα.  Είναι η εικόνα του εαυτού που έχεις αποκτήσει μέσα από τα βιώματά σου, το συναισθηματικό αποτέλεσμα αυτών που έχει μείνει στον εσωτερικό σου κόσμο. Είναι αυτά που, αν και δεν το αντιλαμβάνεσαι,  τις περισσότερες φορές σε περιορίζουν να αντιδράσεις στη παρούσα στιγμή ως αυθεντικός, ενήλικος, εαυτός. Θολώνουν το τοπίο και σου δυσκολεύουν την ικανότητα να είσαι στο παρόν, να καταλαβαίνεις και να βλέπεις τους άλλους ανθρώπους όπως είναι στα αλήθεια και να αποδεχθείς αυτό που είναι, προσκαλώντας τους να υπάρχουν και αυτοί στο τώρα, χωρίς όρους, αλλά όπως είναι. Θέλω να δώσω ένα παράδειγμα που ίσως βοηθήσει να γίνουν περισσότερο κατανοητά όσα αναφέρω. Ο συγκεκριμένος άντρας του παραδείγματος είχε καλέσει ένα συνεργείο για το κήπο του, είχε συνεννοηθεί μαζί τους για όλες τις απαραίτητες δουλειές που έπρεπε να κάνουν και φεύγει για τη δουλειά του χωρίς να τους περιμένει. Γυρνώντας διαπίστωσε πως δεν είχαν κάνει τίποτα. Του ζήτησα λοιπόν να μου πει τι ένιωσε, τι σκέφτηκε, αντικρύζοντας τον κήπο του

-       Ποια ήταν η αντίδρασή σου;

-       Θυμός!

-        Κάτι άλλο εκτός του θυμού;

-       Απογοήτευση

-       Απογοήτευση που δεν εκπληρώνονται οι δεσμεύσεις που έχεις κάνει;

-     Είναι σαν να μην ενδιαφέρονται για εμένα, μου δείχνουν ξεκάθαρα πως δεν με σέβονται, είμαι χαζός που έδειξα εμπιστοσύνη 

-       Σε ποιο πρόσωπο δεν δείχνεις σεβασμό ή δεν δείχνεις το ενδιαφέρον σου;

-       Σε κάποιο που δεν αξίζει να του δείξω είτε το σεβασμό ή το ενδιαφέρον μου, σε κάποιο που δεν με ενδιαφέρει

-       Κάπως έτσι βλέπεις και εσένα; Σαν κάποιον που δεν αξίζει; αυτή την εικόνα έχεις και εσύ για τον εαυτό σου;

-Μ      Έτσι όπως φαίνεται .... Μάλλον έτσι με βλέπω.....

-      Αν γυρίσουμε στο συμβάν θα μπορούσε να είχε συμβεί κάτι άλλο και να μην ολοκλήρωσε τη δουλειά του;

-       Χίλια πράγματα.. από το να έπαθε κάτι, κάποιος από το συνεργείο, να μπερδεύτηκαν στην ημέρα, να συνέβη κάτι σοβαρό με το αυτοκίνητο, να είναι τραγικοί επαγγελματίες.. οτιδήποτε

Μέσα από αυτό το παράδειγμα καταλαβαίνουμε πως τις περισσότερες φορές δεν αντιδρούμε στο τι πραγματικά έχει συμβεί αλλά στο πως αυτό μας κάνει να αισθανόμαστε. Ο Βούδας άλλωστε έχει πολύ σοφά πει, πως «το μυαλό μας δημιουργεί τον κόσμο μας». Είναι τα συναισθηματικά μας κατάλοιπα που κυριαρχούν ακόμη μέσα μας, αν δεν έχουμε δουλέψει με τον εαυτό μας. Θα μπορούσε να είναι αξίωμα, χρησιμοποιώντας μαθηματικό όρο, πως τα συναισθήματα που βγαίνουν στις ενήλικες αντιδράσεις μας, τις περισσότερες φορές, δεν αφορούν το σήμερα, αλλά το χθες.

-       Έτσι αν ένιωθες πως είσαι το πιο αξιαγάπητο πλάσμα στη γη; Αυτό που αξίζει τον απόλυτο σεβασμό ποια λες να ήταν η αντίδρασή σου στην απουσία του συνεργείου;  Ίσως περιέργεια, αγωνία, ξάφνιασμα, ίσως απλά να έκανες τη διαπίστωση πως δεν είναι σωστοί επαγγελματίες, πολλές διαφορετικές αντιδράσεις αλλά το πιο πιθανό είναι να μην είχε να κάνει με το πως νιώθεις για εσένα.

Πώς μπορείς, αν θες, να βρεις και να ασχοληθείς με αυτά, μιας που δεν είναι τόσο ξεκάθαρα; Η απάντηση είναι απλή, θα υπάρξουν, όπως φαντάζομαι έχουν υπάρξει ήδη, αρκετές προβληματικές καταστάσεις στη ζωή σου που δεν είναι τυχαίες και  έχουν σχεδιαστεί ακριβώς μόνο για εσένα! Σα να έχουν πάρει εντολή από ένα σημαντικό σου κομμάτι το οποίο σε αγαπά όσο κανείς άλλος και κατασκευάζει «τρόπους» που θα σε οδηγήσουν, αν θέλεις, στον πραγματικό σου εαυτό. Τους συναντάμε σε σωματικές ασθένειες, σε ψυχικές ασθένειες, σε δυσλειτουργικές σχέσεις, στις καθημερινές μας επαφές με τους ανθρώπους. Αυτό που "κρύβεται" στις διάφορες δυσκολίες μας είναι ένα σημαντικό μήνυμα. Και ενώ όλοι θέλουμε να το ξεπεράσουμε, να ξεφύγουμε από αυτό, ίσως θα ήταν καλύτερο να μπορούμε να το δούμε σαν μια ευκαιρία για να ανακαλύψουμε τι ακριβώς μας λέει ο τόσο καλά κρυμμένος μας εαυτός.

Κυρίως λοιπόν θέλω να σταθώ σε αυτό. Όλα μπορείς να τα δεις ως ευκαιρίες να μάθεις κάτι για εσένα και αυτή είναι η μαγεία της αλλαγής. Να στρέψεις το βλέμμα προς τον ίδιο σου τον εαυτό, προσπαθώντας να τοποθετήσεις σε καινούρια βάση τα πράγματα μέχρι αυτά να αποκτήσουν μια μοναδική απελευθερωτική αίσθηση. Αν νιώθεις δυσάρεστα επειδή κάποιος ΣΕ έκανε να αισθανθείς έτσι, τότε παρουσιάζεσαι στον εαυτό σου και στους άλλους ως θύμα. Μια παροιμία λέει, αν τα πόδια σου πονάνε όταν περπατάς ξυπόλητος τότε μπορείς να κάνεις τρία πράγματα! να σταματήσεις να περπατάς, να ντύσεις όλο το κόσμο με προστατευτικό τάπητα ή να αγοράσεις ένα ζευγάρι παπούτσια![1]

Μπορείς να σε δεις ως θύμα σε αυτό το κόσμο που είτε νιώθεις αδύναμος να κάνεις κάτι, παραιτείσαι και αφήνεις τη ζωή σου να περάσει έτσι. Μπορείς να προσπαθήσεις να αλλάξεις τον κόσμο, ώστε να μη μπορεί να σε πληγώσει κανείς ή μπορείς να σε δυναμώσεις! Δική σου επιλογή! Αν επιλέξεις την τρίτη, προτείνω ως μια καλή αρχή, να νιώσεις τη περιέργεια να δεις, να ανακαλύψεις τι σε έκανε να αισθάνεσαι έτσι.  Με μια περιέργεια γεμάτη  συμπόνια για εσένα γιατί όλοι γεννιόμαστε με την λαχτάρα να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Κάτι όμως μας έβγαλε, σε έβγαλε, από αυτό το μοναδικό μονοπάτι, που είναι στο χέρι σου, στη διάθεσή σου, να ξαναμπείς! Και όσο και αν έχεις απομακρυνθεί από τον πραγματικό σου εαυτό όσο και να σου φαίνεται σχεδόν αδύνατο, αν σου φαντάζει μάταιη η προσπάθεια αυτή, ο εαυτός σου, θα ήθελα να ξέρεις, πως είναι εκεί, με απίστευτη υπομονή για να τον βρεις. 

---

[1] Εμπνευσμένο από τον Ινδό Ramana Maharshi

Τα 7 βοηθητικά βήματα που μπορούν να ακολουθήσουν οι γονείς για την ανάπτυξη ενός ευέλικτου και ανθεκτικού παιδικού εγκεφάλου

 

Ο εγκέφαλος ενός παιδιού δεν είναι ένας μικροσκοπικός εγκέφαλος ενηλίκων. Είναι ένας εγκέφαλος που γεννήθηκε υπό κατασκευή και συνδέεται μόνος του με τον κόσμο. Ο βασική «δουλειά» που εναπόκειται στους γονείς είναι να δημιουργήσουν έναν κόσμο - τόσο φυσικό όσο και κοινωνικό - που θα είναι πλούσιος με οδηγίες «καλωδίωσης». Με βάση χρόνια ερευνών στη νευροεπιστήμη και την ψυχολογία, εδώ είναι επτά βήματα γονικής μέριμνας που θα βοηθήσουν το παιδί σας να δημιουργήσει έναν εγκέφαλο που θα γίνει ευέλικτος και επομένως ανθεκτικός.

1. Γίνε κηπουρός, όχι ξυλουργός.

Οι ξυλουργοί χαράζουν το ξύλο στο σχήμα που θέλουν. Από την άλλοι οι κηπουροί βοηθούν τα πράγματα να αναπτυχθούν μόνα τους, καλλιεργώντας ένα γόνιμο τοπίο. Αντίστοιχα λοιπόν οι γονείς έχουν την επιλογή, είτε να σμιλεύσουν το παιδί τους σε κάτι συγκεκριμένο, ας πούμε, βιολιστή συναυλίας. Όμως έχουν και την επιλογή, να παρέχουν ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει την υγιή ανάπτυξη προς όποια κατεύθυνση κινήσει και θελήσει το παιδί. Μπορεί να θέλετε το παιδί σας να παίξει βιολί σε κάποια συμφωνική ορχήστρα κάποια μέρα, οπότε αποφασίζεται να κάνει μαθήματα (η προσέγγιση του ξυλουργού) που όντως μπορεί να δημιουργήσει έναν βιρτουόζο, αλλά υπάρχει και ο κίνδυνος να δημιουργήσετε ένα παιδί που βλέπει τη μουσική ως μια δυσάρεστη αγγαρεία. Από την άλλη, η προσέγγιση του κηπουρού θα ήταν να προτείνετε μια ποικιλία μουσικών ευκαιριών στο σπίτι και να δείτε ποιες προκαλούν το ενδιαφέρον του παιδιού σας. Τους αρέσει να χτυπούν κατσαρόλες και τηγάνια; Ίσως το παιδί σας είναι ένας εκκολαπτόμενος ντράμερ της  heavy metal μουσικής. Μόλις καταλάβετε τι είδος φυτού καλλιεργείτε, μπορείτε να «προσαρμόσετε το χώμα» για να ριζώσει και να ανθίσει.

2. Μιλήστε και διαβάστε στο παιδί σας. Πολύ!

Η έρευνα δείχνει ότι, ακόμη και όταν τα παιδιά είναι μόλις λίγων μηνών και δεν καταλαβαίνουν τις έννοιες των λέξεων, ο εγκέφαλός τους εξακολουθεί να τα χρησιμοποιεί. Αυτό χτίζει ένα νευρωνικό θεμέλιο για μετέπειτα μάθηση. Έτσι, όσο περισσότερες λέξεις ακούνε, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το αποτέλεσμα. Η εστίαση στις λέξεις που δηλώνουν τα συναισθήματα (δηλ. Λυπημένος, χαρούμενος, απογοητευμένος) είναι ιδιαίτερα επωφελής. Όσο περισσότερα γνωρίζουν, τόσο πιο ευέλικτα μπορούν να δράσουν. Είναι μια καλή ευκαιρία να ανακαλύψετε μαζί με το παιδί σας τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων. Μιλήστε για το τι προκαλεί συναισθήματα και πώς μπορεί να επηρεάσουν κάποιον: «Βλέπεις εκείνο το αγόρι που κλαίει; Τι λες να του συνέβη; Τι λες να θέλει;» αφού δώσουμε αρχικά την ευκαιρία να προσπαθήσει μόνο του να καταλάβει, μπορούμε να του εξηγήσουμε  «Μάλλον πονά επειδή χτύπησε πέφτοντας από την κούνια. Είναι λυπημένος και πιθανώς θέλει μια αγκαλιά από τους γονείς του».

Σκεφτείτε τον εαυτό σας ως τον ξεναγό των παιδιών σας μέσα από τον μυστηριώδη κόσμο των ανθρώπων και τις κινήσεις και τους ήχους τους.

3. Εξηγήστε πράγματα.

Μπορεί να είναι εξαντλητικό όταν το παιδί σας ρωτά συνεχώς "Γιατί;" Αλλά όταν τους εξηγείς κάτι, πήρες κάτι άγνωστο από τον κόσμο και το κάνεις οικείο. Αποφύγετε να απαντάτε σε ερωτήσεις «γιατί» με το «Επειδή το είπα». Τα παιδιά που καταλαβαίνουν τους λόγους να συμπεριφέρονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο μπορούν να ρυθμίσουν πιο αποτελεσματικά τις πράξεις τους. Αν το μόνο που γνωρίζουν είναι: «Δεν πρέπει να τρώω όλα τα μπισκότα επειδή μου το είπε μια εξουσία (η μαμά ή ο μπαμπάς) και θα έχω πρόβλημα», αυτός ο συλλογισμός μπορεί να μην βοηθήσει όταν οι γονείς δεν είναι παρόντες. Είναι καλύτερα να προσπαθήσουμε να καταλάβουν πως  «Δεν πρέπει να φάω όλο το γλυκό γιατί θα πονέσει το στομάχι μου, αλλά και ο αδερφός μου και η αδερφή μου θα απογοητευτούν αν δουν πως το έφαγα όλο και δεν τους άφησα». Αυτός ο συλλογισμός τους βοηθά να κατανοήσουν τις συνέπειες των πράξεών τους και ενισχύει την ενσυναίσθηση.

4. Περιγράψτε τη δραστηριότητα, όχι το άτομο.

Όταν ο γιος σας χτυπάει την αδελφή του στο κεφάλι, μην τον αποκαλείτε «κακό παιδί». Να είστε συγκεκριμένοι: «Σταμάτα να χτυπάς την αδερφή σου. Την πονάει και την κάνει να νιώθει ενοχλημένη». Ο ίδιος κανόνας ισχύει και για τον έπαινο: Μην τον αποκαλείτε «καλό παιδί». Αντ 'αυτού, σχολιάστε τις ενέργειές του: «έκανες μια καλή επιλογή που δεν ανταπέδωσες το χτύπημα της αδελφής σου». Αυτό το είδος διατύπωσης θα βοηθήσει τον εγκέφαλό του να δημιουργήσει πιο χρήσιμες έννοιες για τις πράξεις και τον εαυτό του. Μια άλλη βοηθητική πρόταση είναι να εκμεταλλευτείτε τους χαρακτήρες των βιβλίων που διαβάζετε και να περιγράψετε τις ενέργειες των χαρακτήρων τους. Όταν κάποιος ήρωας αποτυγχάνει να πει την αλήθεια, μην πείτε: «Ο Σαμ είναι ψεύτης», που αφορά το άτομο. Πείτε, "Ο Σαμ είπε ένα ψέμα", το οποίο αφορά τη δραστηριότητα. Στη συνέχεια μπορείτε και να το συνεχίσετε με: «Γιατί νομίζετε ότι ο Σαμ το έκανε αυτό; Πώς θα νιώσουν οι άλλοι άνθρωποι αν το μάθουν; Πρέπει να συγχωρήσουν τον Σαμ; » Με την δημιουργία περιέργειας και όχι με τη βεβαιότητα, διαμορφώνετε την ευελιξία που θα χρειαστούν σε πραγματικές καταστάσεις. Δίνεται μια οπτική πως ο Σαμ δεν είναι εγγενώς ανέντιμος, αλλά λέει ψέματα σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Πιθανότατα να συμπεριφερόταν πιο ειλικρινά σε άλλες συνθήκες.

5. Βοηθήστε τα παιδιά σας να σας αντιγράψουν

.

Έχετε σκεφτεί πως ορισμένες εργασίες (δηλαδή, όπως ο καθαρισμός του σπιτιού ή η ασχολία με τον κήπο ή τα φυτά στη βεράντα, το στρώσιμο τους τραπεζιού για το μεσημεριανό φαγητό) μπορούν να γίνουν ένα ευχάριστο παιχνίδι για ένα παιδί; Τα παιδιά μαθαίνουν φυσικά, παρακολουθώντας, παίζοντας και κυρίως αντιγράφοντας ενήλικες. Είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος μάθησης και τους δίνει μια αίσθηση κυριαρχίας. Δώστε τους λοιπόν μια μικροσκοπική σκούπα ή φτυάρι κήπου ή ένα τραπεζομάντηλο και αφήστε την μίμηση να ξεκινήσει.

6. Εκθέστε τα παιδιά (με ασφάλεια) σε πολλούς ανθρώπους.

Εκτός από τα άτομα που τα παιδιά σας συναναστρέφονται κανονικά - παππούδες, θείες και θείοι, φίλοι, άλλα παιδιά - προσπαθήστε να τα εκθέσετε σε όσο μεγαλύτερη ποικιλία μπορείτε, ειδικά όταν είναι βρέφη. Σύμφωνα με έρευνες, τα μωρά που αλληλεπιδρούν τακτικά με ομιλητές διαφορετικών γλωσσών μπορεί να διατηρήσουν την κρίσιμη καλωδίωση του εγκεφάλου που τους βοηθά να μάθουν άλλες γλώσσες στο μέλλον. Ομοίως, τα μωρά που βλέπουν πολλά διαφορετικά πρόσωπα ενδέχεται να συνδεθούν για να διακρίνουν καλύτερα και να θυμούνται μια μεγαλύτερη ποικιλία προσώπων στη μετέπειτα ζωή τους.

Αυτό μπορεί να είναι ταυτόχρονα και το πιο απλό αντιρατσιστικό βήμα που μπορείτε να κάνετε ως γονέας.

7. Χειροκροτήστε την αυτενέργεια.

Τα παιδιά λατρεύουν να δοκιμάζουν πράγματα μόνα τους χωρίς τη βοήθειά σας, όπως να ντύνονται ή να ολοκληρώνουν ένα παζλ. Αυτό είναι καλό. Θέλουμε ως γονείς να αναπτύξουν τις ικανότητές τους ώστε να κάνουν μόνα τους τα πράγματα, χωρίς τη παρέμβασή μας. Εδώ καλό θα είναι οι γονείς να είναι «ανοιχτοί», μιας που κάποιες ενέργειες που μπορεί να μοιάζουν με κακή συμπεριφορά μπορεί να είναι προσπάθειες ενός παιδιού να κατανοήσει την επίδρασή του στον κόσμο. Όταν ο δίχρονος άγγελός σου ρίχνει τα φρούτα στο πάτωμα και περιμένει να τα πάρεις, δεν σε «χειραγωγεί». Πιθανότατα, μαθαίνει κάτι για τη φυσική της βαρύτητας. Ή μπορεί να μαθαίνει το πώς πράξεις του επηρεάζουν τον κόσμο γύρω του. Το να γνωρίζετε πότε να κάνετε παρέμβαση και πότε να κάνετε πίσω μπορεί να είναι δύσκολο. Αλλά αν είστε πάντα παρόντες, καθοδηγώντας το παιδί σας και φροντίζοντας για κάθε του ανάγκη, δεν μαθαίνει να κάνει τα πράγματα μόνος του. Μερικές φορές, το να τα αφήνεις να αγωνίζονται δημιουργεί ανθεκτικότητα και τα βοηθά να κατανοήσουν τις συνέπειες των πράξεών τους.

 

Η σχέση μας με την Ενοχή

 Εάν πεις «όχι» σαν κάτι να γίνεται μαγικά και ένα αίσθημα σχεδόν αυτόματα, θα κάνει την εμφάνισή του. Η ενοχή… κάτι σα να μουδιάζει όλο το σώμα, σα να σφίγγεται η καρδιά. Είναι ένα αίσθημα δυσάρεστο και συνήθως κάνεις ό,τι μπορείς για να το αποφύγεις. Πώς τα καταφέρνεις; Εδώ δεν υπάρχουν πολλές επιλογές. Θα πρέπει να ακολουθήσεις έναν από τους δυο δρόμους για να την εξαφανίσεις. Ο πρώτος, είναι να μη λες "όχι" ποτέ, να μη χαλάς κανένα χατίρι, να τους έχεις όλους ευχαριστημένους. Βέβαια θα έχεις μόνιμα πονοκεφάλους, πόνους στον αυχένα, στη μέση, δεν θα κοιμάσαι καλά, μόνιμα αγχωμένος, θα αρρωσταίνεις ευκολότερα μέχρι να καταλήξεις με κάποιο ψυχοσωματικό σύμπτωμα ή κατάθλιψη, αλλά θα έχεις πετύχει το στόχο σου, δεν θα έχεις ενοχές.

Ο άλλος δρόμος είναι να βάλεις «πάγο» στη συνείδηση σου, κάπως να κλείσεις αυτά που αισθάνεσαι. Δυστυχώς εδώ δεν έχεις την πολυτέλεια να επιλέξεις ποια θα φυλακίσεις και ποια όχι, θα τα παγώσεις όλα. Κάπως έτσι θα μπει η ταμπέλα του σκληρού, του ψυχρού ανθρώπου, αυτού που δεν υπολογίζει. Θα τις έχεις ακούσει αυτές τις εκφράσεις αλλά πάλι θα έχεις πετύχει το στόχο σου, δεν θα έχεις ενοχές.

Τι  έχει συμβεί όμως και αυτό το όχι έχει τέτοια επίδραση;  

Συνήθως ένα παιδί δεν έχει επιλογές στο πώς θα πρέπει να συμπεριφέρεται. Δεν έχει άλλη επιλογή από το να ακολουθήσει τις προσδοκίες, τις επιθυμίες, τις εντολές των γονιών του. Μαθαίνει να είναι πιστό σε αυτό που θέλουν γιατί αν δεν το κάνει, τότε θα χάσει την σχέση που θέλει να έχει με αυτούς. Είναι θέμα επιβίωσής του! Όλο του το είναι εξαρτάται από αυτούς τους δυο τεράστιους, σημαντικούς γίγαντες! Πώς μπορεί να τα βάλει μαζί τους; Δημιουργεί λοιπόν έναν μηχανισμό μέσα στο μυαλό που του λέει «καλύτερα να μην κάνεις αυτό, να μην πεις εκείνο, καλύτερα να μην πεις όχι, καλύτερα να πεις αυτό που ξέρεις ότι θέλει να ακούσει, αυτό που την- τον κάνει να νιώθει καλά». Αυτός ο μηχανισμός, η ενοχή, βοηθά το μικρό παιδί να νιώθει την ασφάλεια, πως έχει το συναισθηματικό δέσιμο που επιθυμεί, στη σχέση με τους γονείς του. Το παιδί διψά για αγάπη, για ζεστασιά, για στοργή! Θα κάνει και θα δεχθεί τα πάντα, αρκεί να μην εγκαταλειφθεί. 

 Επειδή όμως το νόμισμα πάντα έχει δύο όψεις, αυτός ο τότε βοηθητικός μηχανισμός, ταυτόχρονα γίνεται και η αιτία στο να δυσκολεύεται αυτό το παιδί μεγαλώνοντας, να λέει όχι. Έτσι, ενώ αυτή η συμμόρφωση στις απαιτήσεις των γονιών κάποτε «έσωσε» τη ζωή του, σήμερα κάνει ορατή τη δυσκολία του ως ενήλικα, είτε να μην μπορεί να αρνηθεί, είτε αν το καταφέρνει, να τον κατακλύζει αυτό το δυσάρεστο συναίσθημα της ενοχής. Αυτή η εμπειρία θα το καταδιώκει και χωρίς να το αντιλαμβάνεται, πιστεύει πως πάντα θα πρέπει να καταπιέζει τις ανάγκες του, αν θέλει να τα πηγαίνει καλά με τους άλλους. 

Ας έρθουμε όμως στο σήμερα, όπου διαβάζοντας, ή ακούγοντας, το κακό που κάνει η ύπαρξη αυτών των ενοχών δεν ξέρεις τι να αισθανθείς. Από τη μια, όλο σου το κορμί παραλύει όταν έρχεται η στιγμή να πεις το ΟΧΙ, από την άλλη νιώθεις τόσο αδύναμος λέγοντας το ΝΑΙ, μιας που θυμώνεις με εσένα που δεν βρίσκεις το κουράγιο, τη πυγμή να ορθώσεις το ανάστημά σου, σε λυπάσαι που για άλλη μια φορά δεν τα κατάφερες αλλά με αυτή τη λύπηση… τη κοροϊδευτική, την ειρωνική. 

Τι κάνεις όμως με αυτόν τον τρόπο; Θυμώνεις, κοροϊδεύεις και δεν δίνεις σημασία σε αυτό το μικρό παιδί εκεί μέσα σου, που κάποτε είχε «σκαρφιστεί» κάτι πολύτιμο για να «σώσει» τη ζωή του, τη ζωή σας. 

Μια διαφορετική προσέγγιση που ίσως βοηθήσει, είναι να προσπαθήσεις να δεις την ύπαρξη της ενοχής κάτω από ένα άλλο πρίσμα. Μιας που δημιουργήθηκε για να σε προστατέψει, δεν είναι εχθρός σου, μάλλον συμπαραστάτης, φίλη σου είναι. Πώς θα σου φαινόταν αν έριχνες μια πιο φιλική ματιά προς αυτή; Αν έδειχνες πως κατανοείς την ύπαρξή της; Γνωρίζω πως ίσως δεν είναι εύκολο αυτό που προτείνω, αλλά για παρατήρησε, τώρα διαβάζοντάς το κείμενο αυτό, νιώσε το σώμα σου, μήπως χαλαρώνει; Η βολική τότε, παρερμηνευμένη από εσένα συμπεριφορά των άλλοτε σημαντικών ανθρώπων σου, μπορεί να αλλάξει αν εσύ ο ενήλικος μπεις σε μια φάση επαναξιολόγησης. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που έχουν καταφέρει να δουν και να κατανοήσουν την ζωή που έζησαν και έτσι κατάφεραν να εγκαταλείψουν τις εκτιμήσεις που κάνανε στην τρυφερή τους ηλικία. 

Που βοηθά αυτή η οπτική; αν νιώσεις την ύπαρξη της ενοχής έτσι όπως είναι, ίσως καταφέρεις να μην αντιδράς άμεσα, αυτόματα. Ίσως μπεις στη διαδικασία να σκεφτείς, να νιώσεις, να καταλάβεις και τότε ίσως να αισθανθείς πιο δυνατός και να πάρεις τις δικές σου αποφάσεις. Ίσως σιγά σιγά γίνει πιο αντιληπτό πως τώρα πια δεν την χρειάζεσαι, πως σήμερα είναι ένας αχρείαστος φίλος, που δεν έχει αντιληφθεί πως έχεις μεγαλώσει, πως είσαι αρκετός για να σε προστατεύσεις. Πως έχεις συνηθίσει τόσα χρόνια να σου λες τις λέξεις που κάποτε σε ωφελούσαν «Αν πεις όχι, θα είσαι δυσάρεστος..».