Σε ποιόν αρέσει τελικά η μοναξιά; Είναι η εσωστρέφεια αυτή που μας οδηγεί στο να ευχαριστιόμαστε τη παρέα με τον εαυτό μας;

Ποιο είναι το χαρακτηριστικό αυτό που κάνει κάποιους ανθρώπους να περνούν ευχάριστα μένοντας μόνοι με τον εαυτό τους ενώ για κάποιους άλλους η μοναξιά είναι τόσο οδυνηρή που αναζητούν διαρκώς παρέα; Η προφανής απάντηση φαίνεται πως σχετίζεται με τις διαφορές στις κοινωνικές πτυχές της προσωπικότητας μας. Φαίνεται πως για τους εξωστρεφείς είναι πραγματικά μια οδυνηρή εμπειρία, ενώ οι εσωστρεφείς φαίνεται να ικανοποιούνται από τη δική τους συντροφιά περισσότερο από τη συντροφιά οποιουδήποτε άλλου. Ωστόσο μια νέα προς δημοσίευση εργασία που περιέχει 3 μελέτες από αρκετούς εθελοντές φοιτητές, δείχνει πως η αλήθεια είναι αρκετά πιο περίπλοκη.

Στην πραγματικότητα οι μελετητές υποστηρίζουν πως δεν υπάρχει καμία απόδειξη πως οι εσωστρεφείς απολαμβάνουν, ευχαριστιούνται, την μοναξιά τους περισσότερο από τους εξωστρεφείς.  Αντιθέτως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό που σχετίζεται με την προτίμηση να έχουμε τον εαυτό μας για παρέα, είναι η ισχυρή διάθεση αυτονομίας. Είναι μια από τις αρχές που περιλαμβάνει η Θεωρία της Αυτοδιάθεσης (self- determination theory) στην οποία αναφέρεται πως οι άνθρωποι που νιώθουν δυνατοί σε αυτό το γνώρισμα έχουν ισορροπία μεταξύ της συμπεριφοράς, των αξιών και των συμφερόντων τους. Είναι ανθεκτικοί στην πίεση από τους άλλους και ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα για τις προσωπικές τους εμπειρίες και συναισθήματα. Οι αυτόνομοι άνθρωποι ευχαριστιούνται τη μοναξιά περισσότερο από άλλους και είναι κάτι που αναζητούν. 

Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη μελέτη ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να περάσουν μόνοι για 15 λεπτά την ημέρα (για 7 ημέρες) και τελειώνοντας να απαντήσουν ένα ερωτηματολόγιο για την εμπειρία τους αυτή. Οι εσωστρεφείς δεν είχαν καμία διαφορά από τους εξωστρεφείς, όλοι είχαν αρνητικές σκέψεις και κανείς δεν φάνηκε να ικανοποίησε τις ψυχικές τους ανάγκες. Σε αντίθεση με αυτούς που είχαν υψηλά ποσοστά αυτονομίας, όπου τα αποτελέσματα έδειξαν πως ευχαριστιούνται τη μοναξιά πολύ περισσότερο, είχαν λιγότερες αρνητικές σκέψεις και ικανοποίησαν περισσότερες ψυχικές τους ανάγκες.

Οι άλλες δυο μελέτες ασχολήθηκαν με το κίνητρο των ανθρώπων στο να βρουν λίγο χρόνο μόνοι. Τι είναι αυτό δηλαδή που παρακινεί κάποιους ανθρώπους να επιθυμούν να μένουν μόνοι. Εδώ σημειώθηκε διαφορά μεταξύ εσωστρεφών και εξωστρεφών ανθρώπων όπου οι πρώτοι επιλέγουν να μείνουν μόνοι, με σκοπό όμως να αποφύγουν τους άλλους. Τα  ποσοστά υψηλής αυτονομίας και σε αυτές τις μελέτες συσχετίστηκαν με την εποικοδομητική μοναξιά την οποία και αναζητούσαν οι συμμετέχοντες. Είναι άξιο να αναφερθεί πως η εσωστρέφεια δεν συσχετίστηκε με την εποικοδομητική μοναξιά σε καμία από τις μελέτες.

Τα μέχρι τώρα δεδομένα λοιπόν (κρατώντας πάντα στο μυαλό μας πως οι έρευνες προσφέρουν διαφορετικές οπτικές και προσπαθούν να προσφέρουν κάτι καινούριο), προτείνουν να ξανασκεφτούμε τις υποθέσεις μας για το πώς βιώνουν τη μοναξιά οι εσωστρεφείς και οι εξωστρεφείς. Έτσι λοιπόν θα ήταν λάθος να υποθέσουμε πως ένας εσωστρεφής άνθρωπος μόνο και μόνο επειδή είναι εσωστρεφής, απολαμβάνει τη μοναξιά. Εάν δεν την έχει πραγματικά επιλέξει, αλλά απλώς τη χρησιμοποιεί για σχετικά αρνητικούς λόγους, ως μορφή διαφυγής για παράδειγμα, τότε θα νιώθει ακριβώς την ίδια οδύνη όπως ο εξωστρεφής που δεν την αναζητά καθόλου.

 Εν κατακλείδει η απόλαυση της μοναξιάς φαίνεται πως σχετίζεται με τους ανθρώπους που αισθάνονται ελεύθεροι, που θέλουν να είναι υπεύθυνοι για τη ζωή τους όπως επίσης και στο ότι βρίσκουν χαρά να αναλογίζονται τις εσωτερικές τους ανησυχίες.

Θέλοντας οι ερευνητές να προσθέσουν κάτι παραπάνω στη ρήση του Jean – Paul Sartre «αν νιώθεις μόνος όταν είσαι μόνος, τότε έχεις κακή παρέα» αναφέρουν πως, όσο οι άνθρωποι βιώνουν τη μοναξιά ως κάτι που προκαλεί άγχος, ενοχή, αποφυγή, αντί ως μια ευκαιρία για να έρθουν κοντά με τον εαυτό τους, τότε η μοναξιά θα είναι πάντα μια δυσάρεστη εμπειρία όπου θα αποκομίζουν από αυτή ελάχιστη χαρά.

Πηγή: the british psychological society/ Cristiian Jarrett